|
PDF
Z227.pdf Pokaż skan (125MB) | Podgląd |
Tytuł pełny
[Tytuł, ant.:] NOWINY || Z RAKUS || [frakt.:] O Monstráncyey Luterskiey. || [ozdobnik] ||[plecionka drzeworytowa] || [szwab.:] W Krákowie / w Druk: Jákubá Sieben-|| eyeherá. Roku Páńsk. [ant.:] M.D.LXXXX. ||
Zawartość
Zawiera: „S. Augustin epist. 50. ad Bonifacium.” . Tekst. „S. August. Serm: 181.” Paszkwil antyreformacyjny.
Metadane
| Nr w bibliografii Zawadzkiego: | 227 |
|---|---|
| Język: | polski |
| Wydawca: | Jakub Siebeneycher |
| Miejsce wydania: | Kraków |
| Data wydania: | 1590 |
| Rok: | 1590 |
| Format: | 4° |
| Liczbowanie: | Knlb. 14 |
| Oznaczenia: | Sygn. A- C^4^ D^2^ |
| Źródła: | E. XXIII 194. Boh. 1732. GK. 483. W. 1726 |
| Egzemplarze: | Bibl. Sem. Duch. Warsz. 67500; 67506, BUTor. Pol. 6. II. 536, Czart. XVI. 1449 I, Ossol. XVI. Qu. 2754 |
| Mikrofilmy: | BN Mf. 27371 |
Komentarz ogólny
#Jest to najprawdopodobniej polska adaptacja tekstu niemieckiego i czeskiego z obszernymi fragmentami dopisanymi w języku polskim dostosowanymi do polskich realiów. Teksty obcojęzyczne nie zostały niestety ustalone, ale polski autor pisze otwarcie, że informacje czerpał z tych dwóch źródeł.
Słowniczek
| Hasło | Objaśnienie |
|---|---|
| Rakuzy | Austria |
| przetoż | dlatego też |
| gwiazdarz | astonom, astrolog |
| kalendarznik | specjalista od kalendarzy (wyraz nienotowany przez "Słownik polszczyzny XVI wieku"). |
| rodownik (skąd) | człowiek urodzony (gdzie) |
| predykant | kaznodzieja (protestancki) |
| trzymać się sznuru prostego (czego) | trzymać się linii, zasad (czego) |
| Auszpurska konfesyja | Konfesja Augsburska, Augsburskie Wyznanie Wiary - dokument zawierający podstawowe zasady doktrynalne ruchu reformacyjnego, odczytany po raz pierwszy w Augsburgu w 1530 r. |
| łątka | lalka |
| konterfekować | portretować; tu: naśladować |
| pludry | szerokie spodnie |
| farba | tu: materiał jakiegoś koloru |
| krubeczka | tj. króbeczka, króbka; pudełeczko, skrzyneczka z wieloma przegródkami albo koszyczek |
| szalbić | oszukiwać |
| gbur | gospodarz |
| warzęcha | warząchew, chochla |
| zupenleffel | łyżka do zupy (z niem.: Suppenlöffel) |
| wytrębować | trąbiąc, oznajmiać, rozgłaszać co |
| piecuch | chłopiec (służący), którego obowiązkiem było palenie w piecach |
| benedyktować | poświęcać, błogosławić |
| stolec | fotel, tron |
| szaflik | okrągłe drewniane naczynie z uchami |
| suspicyja | podejrzenie |
| kmotrowie | rodzice chrzestni |
| puginał | długi nóż obosieczny, rodzaj sztyletu |
| kataskopi | BRAK |
| bedłka | rodzaj grzyba |
| konkludować | wnioskować, dochodzić do wniosku |
| wiarka | pogardliwie o protestantyzmie; przeąd |
| gloza | tj. glosa, objaśnienie |
| dotychmiast | do tego czasu |
| fant | wartościowy przedmiot służący jako zastaw; tu przenośnie o komunii św. |
| jakmiarz | prawie, niemal |
| zmatać | posłużyć się kłamstwem |
| aza | chyba, może |
| inakszy | inny |
| wieczerznicy | BRAK |
| nowowiernik | wyznawca nowej wiary, heretyk |
| tułak | tułacz |
| dryjacznik | BRAK |
| duszny | duchowy |
| konwentykul | tj. konwentykiel, zebranie sekty religijnej |
| piwnik | gardło (?) |
| ubikwitarze | iron. o odłamie protestantów (?) |
| rurmistrzowie a. rurnicy | iron. o odłamie protestantów (?) |
| trestka | rurka |
| cholebać | kolebać, wahać |
 |
Wyświetl obiekt |
